در مطلب قبل به بخشی از فرایند انفجار ستارگان پرداختیم. امروز نیز بخشی دیگر از آن را بیان می کنیم.

اگر جرم یک کوتوله سفید خیلی زیاد باشد، چه روی خواهد داد؟

در سال 1931 میلادی سوبرامانیان چاندراشِکَر، اخترشناس هندی، درباره این مسئله به بررسی پرداخت. او توانست نشان دهد که اگر جرم یک کوتوله سفید به اندازه کافی زیاد باشد، به هنگامی که در خود می رمبد بر مقاومت الکترون ها غلبه خواهد کرد و رمبش ستاره ادامه خواهد یافت.

چاندراشِکَر حساب کرد که کوتوله سفید چه جرمی باید داشته باشد تا به رمبش خود ادامه دهد. بر طبق محاسبه او جرم کوتوله سفید باید 1.4 برابر جرم خورشیپد ما باشد. این عدد را حد چاندارشکر می نامند.

جرم کوتوله های سفیدی که اخترشناسان تاکنون یافته اند و آنها را بررسی کرده اند ار حد چانداشکر کمتر است.

با ما در ادامه مطلب همراه باشید...

جمع آوری و نوشته شده: مهران ورشوساز (مدیر وبلاگ)

اگر در بیرون جسمی باشیم، هرچه به مرکز آن نزدیک تر می شویم، کشش گرانشی بیشتر می شود.

فرض می کنیم که بر سطح خورشید ایستاده ایم. در صورت، کشش گرانشی خورشید بر ما 28 برابر کشش گرانشی است که در سطح زمین بر ما وارد می شود. اگر همچنان که بر سطح خورشید استاده ایم، خورشید، بر اثر فشردگی، پیوسته کوچک تر شود، ما پیوسته به مرکز خورشیپد نزدیک تر خواهیم شد و کشش گرانشی خورشید بر ما نیز پیوسته افزایش خواهد یافت.

با ما در ادامه مطلب همراه باشید...

جمع آوری و نوشته شده: مهران ورشوساز (مدیر وبلاگ)

در این پست از وبلاگ دانستنیهای دانش آموز برای شما یک آزمون نجومی متشکل از 25 سوال را آماده کرده ایم که با پاسخ دادن به سوالات آن می توانید اطلاعات خود را در زمینه نجوم محک بزنید.

با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید...

جمع آوری: مهران ورشوساز (مدیر وبلاگ)

به نظر می رسد که فاصله ی ما تا ماه زیاد باشد، اما فاصله ی ماه از زمین به طور متوسط 239 هزار مایل است. قطر ماه 2160 مایل، یعنی کم تر از عرض ایالات متحده است. اما هنگامی که ماه به کمک یک تلسکوپ بسیار بزرگ مشاهده شود، به نظر می رسد که فقط 200 مایل با ما فاصله دارد. به دلیل آن که ماه بسیار بزرگ و نزدیک به نظر می رسد، اغلب فراموش می کنیم که فاصله اش تا زمین 239000 مایل است!!

با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید...

جمع آوری: مهران ورشوساز (مدیر وبلاگ)

برای این که متوجه شوید سیاره ی زمین چگونه به وجود آمده است، اول باید برایتان توضیح بدهیم که منظومه ی شمسی چگونه پدید آمد و سپس خورشید و ستارگان دیگر به چه صورتی پیدا شدند؟

با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید...

جمع آوری : مهران ورشوساز (مدیر وبلاگ)

تا به حال برای انسان به طور قطع ثابت نشده است که هیچ شکلی از حیات در سیاره های دیگر وجود ندارد و این یکی از مسائلی است که کاوش های کیهانی می کوشد پاسخش را پیدا نماید. لیکن انسان به طور قطع می داند که چه شرایط خاصی باید وجود داشته باشد تا حیات به وجود آید.

با ما در ادامه ی مطلب همراه باشید...

جمع آوری: مهران ورشوساز (مدیر وبلاگ)

نخست ببینیم چه عاملی کره ی زمین و تمام سیاره های دیگر منظومه ی شمسی را به حرکت در می آورد. بنا به نظریه ای که درباره ی منشا منظومه ی شمسی ارائه شده است، در حدود 5 میلیارد سال قبل، غبار ابر مانند عظیمی تشکیل شد و به چرخش در آمد. غبار مورد بحث سپس پهن شد و به صورت یک بشقاب یا صفحه ی عظیم در آمد و نقطه ی داغ مرکزی آن هم به «خورشید» مبدل گردید. قسمت های بیرونی غبار مزبور توانستند به صورت جسم های چرخنده ای از یکدیگر جدا شوند و بعد از فشرده شدن، به شکل سیاره ها در آمدند. از این جاست که سیاره های کنونی (از جمله کره ی زمین خودمان) همچنان و دائما در حال حرکت هستند.

راستی چرا کره ی زمین و بقیه ی سیاره های منظومه ی شمسی به اعماق کائنات بیکران نگریختند؟ (خب معلومه چون خورشید تنها می موند)

جدا از شوخی:

جواب این است: وجود «جاذبه» یا نیروی کشش عظیم و سرسام آور خورشید بود که مانع این کار شد. بنا بر قانون حرکت نیوتون، هر جسم متحرکی به حرکت خود در خط مستقیم ادامه خواهد داد مگر این که نیرویی خارجی مانع از حرکتش شود. به این ترتیب، یک سیاره ی متحرک به گریختن از مدار خورشید در یک خط مستقیم کشیده می شود.

آن نیروی خارجی که جلوی گریختن سیاره را می گیرد و آن را در مدار خود نگه می دارد، «جاذبه ی خورشید» است. سیاره در مدار خود با سرعتی حرکت می کند که به فاصله اش از خورشید بستگی دارد. در صورتی که سیاره به خورشید نزدیکتر باشد، سریعتر حرکت می کند و چنانچه دورتر باشد، حرکتش آهسته تر خواهد بود. کره ی زمین با سرعتی معادل 30 کیلومتر در ثانیه (هنگامی که مدارش به خورشید نزدیک تر است) و با سرعتی معادل 29 کیلومتر در ثانیه (هنگامی که فاصله ی مدارش از خورشید به بیشترین حد می رسد) به دور خورشید می چرخد.

سیاره در مدار خود (هنگامی که از همیشه به خورشید نزدیکتر باشد) با نیرویی به سوی خورشید کشیده می شود که از نیروی وارده بر سیاره ای که در فاصله ی دورتری از خورشید حرکت می کند، به مراتب بیشتر است.

سیاره ی مریخ با سرعت متوسط 48 کیلومتر در ثانیه، و سیاره ی پلوتو با سرعت 4.5 کیلومتر در ثانیه به دور خورشید می چرخند.

شما می توانید این مطلب را توسط 10 عدد QR-code در موبایل خود داشته باشید.

توجه: ابتدا QR-code اول را اسکن کرده و پس از خواندن کامل آن QR-code دوم را اسکن کنید و به همین روال ادامه دهید تا تمام مطلب را بخوانید.

QR-code اول

QR-code دوم

QR-code سوم

QR-code چهارم

QR-code پنجم

QR-code ششم

QR-code هفتم

QR-code هشتم

QR-code نهم

QR-code دهم

ما می توانیم به طور دقیق نور را اندازه بگیریم، در حالی که نمی توانیم به تفصیل آن را شرح دهیم. اما در مورد سرعت نور نظریه ی کاملی داریم. سال نوری مسافتی است که نور در یک سال می پیماید.

سرعت نور توسط یک اخترشناس دانمارکی به نام «اولاوس رومر» در سال 1676 محاسبه شد. او متوجه شد، همچنان که زمین در مدار خویش در خلاف جهت حرکت خورشید حرکت می کرد، گرفتگی یکی از اقمار سیاره ی مشتری ادامه داشت. سپس، هنگامی که زمین به جای سابق خود باز می گشت، گرفتگی ماه نیز دوباره طبق جدول پیش می رفت. این اختلاف در زمان، تقریبا 17 دقیقه اضافه می شود و برابر مدت زمانی است که لازم است تا نور قطر مدار زمین را بپیماید. این فاصله تقریبا نزدیک به 186 میلیون مایل اندازه گرفته شد. از آنجایی که هزار ثانیه طول می کشد تا نور این مسافت را بپیماید، پس سرعت نور 186 میلون مایل در ثانیه است.

در حال حاضر، پروفسور مایکلسون، سال ها وقت خود را صرف تعیین دقیق سرعت نور کرده است. او با روش دیگری نشان داد که سرعت نور 186248 مایل در ثانیه است، که کاملا دقیق می باشد. اگر این سرعت را در تعداد ثانیه های یک سال ضرب کنیم، سرعت نور را در یک سال که برابر با 5880000000000 مایل است، به دست می آوریم که برابر سال نوری است.

سلام! با عرض پوزش به خاطر این که وبلاگ پست جدیدی نداره. اما امروز با گذاشتن این پست همه ی این وقت رو جبران می کنم.

آیا می دانید؟؟

1-تغییر مسیر

در هر 238 سال یک بار مسیر غیر ثابت پلوتون،این سیاره را بیشتر از نپتون به خورشید نزدیک می کند. با این ترتیب پلوتون را باید سیاره ی نهم و گاهی هم هشتم نامید.

2-فرود مشکل

فرود شاتل فضایی در حدود 30 دقیقه طول می کشد.برگشتن به زمین از لحظه ای شروع می شود که فضانوردان سرعت شاتل را کم می کنند و با استفاده از موشک هایی که در جلو و عقب آن نصب شده اند، وارد اتمسفر زمین می شوند. بعد از آن، مانند یک هواپیمای معمولی باید شاتل را هدایت کنند. در این موقع، سرعت شاتل از 1000 متر در ثانیه به 100 متر در ثانیه می رسد و بدنه اش باید بتواند دمای 1000 درجه ی سانتی گراد را تحمل کند. البته، وضع هوا، در تعیین محل فرو اهمیت زیادی دارد.

3-تور ستاره ای

سؤال: شهاب چیست؟

جواب: به سیارک ها یا سنگ های آسمانی گفته می شود که در فضا حرکت می کنند و وقتی وارد اتمسفر زمین می شوند، حالت شعله ور و درخشان پیدا می کنند. در این موقع، آن ها را به صورت خطوط نورانی می بینیم که به سرعت ناپدید می شوند. بعضی از آنها هم به روی زمین می افتند.

4-باور نکردنی است!

وزن کل اتمسفر زمین در حدود 5700000000000000 تن یا 5700 تریلیون تن است!!!! بزرگترین شهاب سنگی که تا کنون بر روی زمین افتاده، در نامیبیای آفریقا بوده است. وزن اولیه ی این سنگ 100 تن بوده است.

5-اشتباه دید

سیاره ی زحل از درون تلسکوپ، اندکی پهن شده به نظر می رسد. علت آن است که چون این سیاره از جنس گاز و مایع است، در ضمن چرخیدن سریع به دور خود، کمی حالت فشرده پیدا می کند.

6-چند نکته

نکته ی شماره ی 1: با آنکه اورانوس در سال 1781 کشف شد، تنها سفینه ی فضایی که به سوی آن رفت، ویجر 2 در سال 1986 بود.

نکته ی شماره ی 2: سیاره ی عطارد با سرعتی حدود 50 کیلومتر در ثانیه به سرعت دور خورشید می گردد.

نکته ی شماره ی 3: اگر شما در زمین 12 ساله باشید در مشتری فقط یک ساله خواهید بود! (چرا؟)

نکته ی شماره ی 4: طول دقیق سال زمین، 365 روز و 5 ساعت و 48 دقیقه و 45 ثانیه و 51 صدم ثانیه است. طول متوسط روز هم 23 ساعت و 56 دقیقه و 4 ثانیه و 9 صدم ثانیه است.

نکته ی شماره ی 5: اندازه ی قطعات تشکیل دهنده ی حلقه های زحل از حجم یک دانه ی شکر تا حجم یک خانه متغیر است.

نکته ی شماره ی 6: وقتی دنباله داری به خورشید نزدیک شود، دم آن در عقب قرار می گیرد، اما وقتی از خورشید دور شود، همان دم در جلو می ماند. علت این پدیده، وجود نیروی گرانش خورشید است.

نکته ی شماره ی 7: اگر شما در منطقه ی استوا ساکن باشید، می توانید در طول سال، همه ی صورت های فلکی را ببینید و اگر در قطب شمال یا جنوب باشید، فقط نصف آن ها را می بینید.

نکته ی شماره ی 8: منظومه ی شمسی در هر 250 میلیون سال، یک بار کهکشان راه شیری را دور می زند. با این ترتیب، تا کنون فقط 15 تا 20 بار این کهکشان را دور زده است.

1-بیشتر گودال های ماه از برخورد شهاب سنگ ها یا سنگ های فضایی با دریاها (آن ها هیچ آبی ندارند و فقط اسم آن ها دریا است.) یا درون گودال های قدیمی تر به وجود آمده اند.

2-در اثر حرارت شدید حاصل از ضربه ی انفجاری، شهاب سنگ اولیه از بین رفت و ماه در محل برخورد متلاشی و ذوب شد.

3-در محل کنده شدن سنگ ها و ذرات ماه، گودالی کاسه ای شکل به وجود آمد. بعضی گودال ها کوچک هستند و بعضی از آن ها قطری معادل 250 کیلومتر دارند.

1-به نظر بعضی از دانشمندان، ماه چهار بیلیون سال پیش از برخورد یک قطعه سنگ به بزرگی سیاره ی مریخ به زمین تشکیل شد.

2-با این ضربه ی انفجاری، سنگ های خیلی زیادی از زمین جدا شدند. سنگ های متلاشی شده وارد مدار زمین شدند.

3-پس از میلیون ها سال، با گرد هم آمدن انبوه سنگ ها، ماه شکل گرفت. گدازه های آتش فشانی مذاب از اعماق به سطح فوران کردند و "ماریا" یا دریا ها را به وجود آوردند.(البته جالب است بدانید که در این دریاها هیچ آبی وجود ندارد بلکه فقط اسم آن ها دریا است)

ماه نو:بخشی از ماه که با نور خورشید روشن شده رو به زمین نیست و ماه تیره دیده می شود.

هلال افزاینده:پس از یک روز یا بیشتر،یک لبه ی باریک ماه روشن می شود و ما یک هلال می بینیم.

تربیع اول:پس از یک هفته،ماه یک چهارم مدارش به دور خورشید را طی کرده است و ما ماه را به صورت نیمه می بینیم.

کوژماه افزایشی:چند روز بعد،بخش عمده ی ماه یا "کوژماه افزایشی" را می بینیم.

ماه کامل:وقتی ماه کامل دیده می شود،ماه نصف مدار خود را پیموده و کل ماه روشن است.

کوژماه کاهشی:پس از ماه کامل،ماه شروع به باریک شدن می کند و ما بخش کمتری از آن را می بینیم.

تربیع دوم:یک هفته پس از ماه کامل،دوباره یک ماه نیمه می بینیم و ماه وارد آخرین تربیع در مسیر خود می شود.

هلال کاهشی:هنگامی که ماه کل مدار خود را پیموده است،دوباره لبه ی باریکی از ماه را می بینیم.

می خواهید به سرعت بلند تر شوید؟

می خواهید به سرعت بلند تر شوید؟به سفر فضایی بروید.فضانوردان در فضا 2.5 تا 5 سانتی متر بلندتر می شوند چون جاذبه ی زمین بر روی بدن آن ها اثر ندارد،مهره های ستون پشتی آن ها کشیده می شود.اما این افزایش قد موقتی است و پس از بازگشت به زمین فضانوردان به اندازه ی قبلی خود بر می گردند.

تلسکوپ هابل دارای «کتابچه ی آدرس» داخلی خود برای 15 میلیون ستاره است.هر آدرس محل دقیق ستاره را مشخص می کند تا تلسکوپ بتواند آن را پیدا کند.

سیاهچاله:ناحیه ای از فضاست که ماده ی موجود در آن بسیار بسیار متراکم است.هیچ نوری نمی تواند از جاذبه ی این ناحیه فرار کند.

سحابی:ابری از غبار و گاز است.

سوپر نووا (اَبَر نواختر):ستاره ی غول آسایی است که منفجر شده و به مرکزش فرو می ریزد.

آیا می دانستید فردی که در روی زمین 50 کیلوگرم وزن دارد،در سیاره ی پلوتو فقط 2 کیلوگرم وزن دارد!!!!

(پیشنهاد می کنیم هرکس که با وزن زیاد خود مشکل دارد به سیاره ی پلوتو مهاجرت کند.)

خبر تکان دهنده!!!

در سال 1995،دانشمندان اولین سیاره ی بیرون منظومه ی خورشیدی (شمسی) را کشف کردند-اولین سرنخ که منظومه ی خورشیدی (شمسی) ما تنها منظومه در عالم نیست.از آن پس،بیش از بیست تای دیگر از این سیاره های "فراخورشیدی" را کشف کرده ایم.دانشمندان تخمین زده اند که تنها یکی از هر ده ستاره ی کهکشان ما می تواند سیاره هایی در اطراف خود خود داشته باشد.

اگر این موضوع حقیقت داشته باشد،کهکشان راه شیری علاوه بر سیارات منظومه ی خورشیدی (شمسی)،دارای ده میلیارد سیاره خواهد بود و شاید بعضی از این سیاره ها جایگاه زندگی هم باشند!!

چگونه 3/8 میلیارد سال پیش زندگی در روی زمین آغاز شد؟بنابر یک نظریه،شاید آثار اولیه ی جانداران توسط دنباله دارها به زمین منتقل شده باشد.زمین به عنوان سیاره ای جوان،مقدار زیادی آب یا مولکول های آلی که توسط موجودات زنده ساخته شده باشند،در خود نداشت.اما دنباله دارها با آن برخورد می کردند.دنباله دارها گلوله های بزرگ یخ و غبار هستند که آب و ترکیب های آلی دارند.آیا امکان دارد دنباله دارها نخستین آثار حیات را در برخورد با زمین وارد آن کرده باشند؟آیا آن ها شبیه همین کار را در دنیا های ناشناخته ی دیگر هم کرده اند؟

یک سفینه ی فضایی موسوم به "استارداست" در سفری سه میلیارد کیلومتری در پی پاسخ این پرسش است. "استارداست"در دوم ژانویه ی 2004 با دنباله دار "وایلد-2" روبه رو شد.این سفینه در برخورد با دنباله ی آن،مقداری از مواد موجود در آن را برداشت و به زمین آورد.کپسول های حاوی غبار دنباله دار در ساعت 2/45 دقیقه ی صبح روز یکشنبه 15 ژانویه ی 2006 با چتر نجات بر "ایالت یوتا" در آمریکا فرود آمد.

فیلم های سینمایی اغلب فضانوردانی را نشان می دهند که در مراکز کارآموزی با جاذبه ی صفر برای عادت کردن به شرایط بی وزنی در فضا این طرف و آن طرف می پرند.متأسفانه برای هر کسی که رویای شناوری در اتاقک با جاذبه ی صفر را دارد،چنین جایی وجود ندارد.در روی زمین نمی توان شرایط جاذبه ی صفر را برای مدتی طولانی به وجود آورد.در عوض،فضانوردان با بهره گیری از روش های دیگر بی وزنی را تجربه می کنند،که استفاده از استخری پر آب به عمق 11 متر از آن جمه است.خدمه ی نجات هابل تعمیر تلسکوپ را در مدلی از این استخر تمرین کردند.این فضانوردان هنگام تمرین،لباس فضایی خود را پوشیده بودند.

چیزی که شبیه میز عظیم ورزش هاکی هوا بود به آن ها کمک می کرد تا به حرکت در آوردن اجسام بزرگ را در فضا تمرین کنند.فضانوردان با بندهایی محکم در بالای محلی آویزان بودند که از آن هوا رو به بالا فوران می کرد.

آیا می توانید این معما را حل کنید؟

معما:از زمان کشف پلوتو در سال 1930 هیچ سیاره ی جدیدی در منظومه ی خورشیدی (شمسی) پیدا نشده است.با این همه،در سال های پس از تولد شما تعداد کل سیاره های شناخته شده بیش از سه برابر شده است.چطور چنین چیزی ممکن است؟

شما می توانید پاسخ این معما را در اینجا ببینید.

برخی از جالب ترین اکتشافات هابل به قرار زیر است:

1-گرداب های گازی را شناسایی کرد که فقط وجود نیروی جاذبه ی سیاهچاله می توانست آنها را به دام اندازد.یافت شدن این محل ها دلیل دیگری برای وجود سیاهچاله بود.

2-آشکار ساختن وجود اکسیژن در اتمسفر قمر "اروپا"،یکی از قمر های مشتری

3-یافتن هلیوم بسیار قدیمی بین کهکشان ها و محاسبه ی سرعت حرکت ستارگان و کهکشان ها.یافتن شواهدی برای نظریه ی مهبانگ (انفجار بزرگ) که می گوید در حدود 12 تا 14 میلیار سال پیش فوران عظیمی از انرژی در طول یک انفجار آزاد شد.این نظریه همچنین بیان می کند که عالم در حال انبساط است و کهکشان ها مداوم از هم دور می شوند.

4-ابرهای متشکل از غباری را مشاهده کرد که می توانند منظومه های خورشیدی تازه متولد شده باشند.اگر چنین باشد،سیاره های بسیار دیگری وجود دارند و امکان یافتن آثار زندگی در جاهای دیگر هم زیاد است.

آیا می دانستید که یک فضاپیما نمی تواند بدون توان موشکی که در جهت مخالف جاذبه ی زمین شتاب بگیرد،به فضا پرتاب شود؟؟

مخلوط اکسیژن مایع و سوخت مایع می سوزد و از انفجار حاصل،مقدار عظیمی انرژی به شکل گاز های مختلف تولید می شود.این گازها با نیروی زیاد از زیر موشک خارج می شوند و موشک و فضاپیمای همراه را به طرف بالا و به دوردست می فرستند.نیروی واکنش به گازهای خروجی عامل این حرکت است،زیرا هر کنش دارای واکنشی مساوی و در جهت مخالف است.

در دوردست

نزدیک ترین کهکشان به ما،ابر بزرگ ماژلانی است.این کهکشان در فاصله ی 170000 سال نوری قرار دارد.یعنی 170000 سال طول می کشد تا نور این کهکشان به ما برسد.به عبارت دیگر ما این کهکشان را به صورتی می بینیم که 170000 سال پیش بوده است.هر چه به فاصله های دورتر در فضا بنگریم،همان قدر در زمان به عقب می رویم.با تلسکوپ ها و کاوشگر های فضایی می توانیم عملا زمان پیدایش عالم را ببینیم.نگاه کردن به یک کهکشان یا هر چیز دیگر در ضا مثل آن است که در یک ماشین زمان نجومی باشیم!فاصله ی واقعی بعضی از اجسام به قرار زیر است:

زمین تا ماه:385000 کیلومتر

زمین تا خورشید:150000000 کیلومتر

خورشید تا پلوتو:5/6 میلیارد کیلومتر (متوسط)خورشید تا پروکسیما قنطورس (نزدیک ترین ستاره):4/2 سال نوری

زمین تا ابر بزرگ ماژلانی (نزدیک ترین کهکشان):170000 سال نوری

زمین تا کهکشان آندرومدا (نزدیک ترین کهکشان بزرگ):2200000 سال نوری

*یک سال نوری:9/29 تریلیون کیلومتر

بزرگی کیهان بیش از آن است که بخواهیم با مقیاس کیلومتر بیان کنیم.حتی تا آن جا که از پهنه ی گیتی می دانیم،اگر می توانستیم با سرعت نور نیز حرکت کنیم،برای عبور از یک سوی آن به سوی دیگرش حداقل 15 میلیارد سال زمان لازم بود.

سیارات،ستارگان،کهکشان ها و همه ی چیز های دیگر بخشی از کیهان هستند.کیهان بزرگترین واژه ای است که برای هستی در دست داریم.

وجود گرمای زیاد در سطح زهره،باعث می شود که پوسته ی این سیاره،نازک و نرم شود.در درون پوسته ی زهره،نقطه های داغ بسیاری وجود دارد که از آن ها گدازه های آتشفشانی خارج می شوند و تا جایی که به صورت مایع بمانند،رو به هر طرف به راه می افتند.(این پدیده ها،تا حدی شبیه یک«شامی»هستند که داخل ماهی تابه درست شده باشد.)

میلیارد ها سال قبل،در زمانی که آن را عصر بمباران شدید می نامیم،سیارک ها و دنباله دارهایی به سطح عطارد و سیاره های دیگر افتادند.البته،احتمال داردکه این اتفاق در روی زمین هم افتاده باشد،اما در طول زمان،هوا و آب اثرات باقی مانده ی آن ها را از بین برده اند.عطارد،هوا یا آبی ندارد،پس محل برخورد چنان جسم های آ سمانی بر روی آن همچنان باقی مانده است.

یک کوه آتشفشان موجود در سطح مریخ به نام المپوس مونس،چنان بزرگ است که سطح یکی از استان های متوسط ما را می پوشاند.ارتفاع این کوه،تقریبا سه برابر ارتفاع قله ی اورست(کوه هیمالیا) یعنی بلند ترین کوه روی زمین است.با این ترتیب،معلوم نیست که کوهی به این بزرگی در روی سیاره ای که از زمین هم کوچک تر است،چه می کند!

مریخ دارای پوسته ای منجمد است که می تواند بدون شکسته شدن،جرم زیادی را روی خود نگه دارد.پوسته ی زمین،نازک است (پوسته ی زهره،از این هم نازک تر است.)اما داستان در همین جا تمام نمی شود.چون مریخ از زمین کوچکتر است،نیروی گرانشی ضعیف تری هم دارد.کوه بزرگی مانند المپوس مونس اگر در روی زمین باشد،پوسته ی آن را می ترکاند،اما چون در روی مریخ این کوه هم مانند همه چیز وزن کم تری دارد،چنین اتفاقی نمی افتد. 

 عطارد،زهره،زمین و مریخ،سیاره های جامد منظومه ی شمسی اند،یعنی سطح آن ها مانند سطح زمین،از سنگ ساخته شده است.به همین علت هم آن ها را سیارات زمین مانند یا سنگی می گویند.البته،به این چهار سیاره،سیارات«داخلی»هم گفته می شود.(زیرا به خورشید نزدیک ترند).اما از بعضی جهات،این سیارات تفاوت های زیادی با هم دارند که بزرگ ترین آن ها تفاوت در مقدار دماست.

عطارد چنان به خورشید نزدیک است که طرف رو به خورشید آن بسیار داغ می شود.اما چون اتمسفر این سیاره خیلی رقیق است،گرمای روزانه ی آن نگه داشته نمی شود و در شب همان طرف که در چهت مخالف خورشید است،بسیار سرد می شود.زهرا از عطارد هم داغ تر است.زیرا پوشش دائمی ابر اطراف آن،گرم را نگه می دارد (این نوع پدیده را اثر گلخانه ای می گویند زیرا گرما می تواند وارد گلخانه شود،اما بیشتر آن نمی تواند خارج شود.)

مریخ،چنان از خورشید دور است که سطحش همیشه بسیار سرد و یخ زده است.فقط زمین دارای دمای مناسب و معتدلی است که آب ار به صورت مایع نگه می دارد و اتمسفر آن اکسیژن کافی برای حفظ حیات را دارد.(البته،حیاتی که ما با آن آشنا هستیم.)

تفاوت موجود میان چهار سیاره ی داخلی،باعث ایجاد فرق هایی در شکل ظاهری آن ها هم شده است.

بعضی از شعاع های نور خورشید را بگیرید.

آنچه نیاز دارید:

1-یک روز آفتابی

2-یک دوست برای کمک کردن

3-یک قطعه مقوای نازک

4-یک ورق کاغذ سفید

5-یک خودکار

آنچه باید انجام دهید:

1- با نوک خودکار سوراخ کوچکی در مقوا ایجاد کنید.

2-از دوست خود بخواهید تا مقوا را جلوی آفتاب نگه دارد.

3-ورق کاغذ را در سایه مقوا نگه دارید.

4-در روی این کاغذ،باید یک نقطه ی نورانی دیده شود که تصویر وارونه ی خورشید است.

 5-کاغذ را کمی به مقوا دور و نزدیک کنید تا تصویر خورشید واضح شود.

وقتی یک تکه ابر از جلوی خورشید عبور می کند سایه اش در روی تصویر هم پیدا می شود.(هرگز مستقیم به خورشید نگاه نکنید.)

گالیله مشاهدات خود را با دیدن ماه به پایان نبرد.او تلسکوپ خود را به سوی خورشید برگرداند و لکه مانندهای تیره رنگی را روی آن دید که به نظر می آمد در سطح خورشید جابه جا می شوند.گالیله این کشف خود ار تایید کننده ی نظریه ی کوپرنیک دانست که گفته بود سیارات به دور خورشید می چرخند.اما در این موقع مردم از شنیدن این ادعاها به شدت عصبانی شدند.

تقریبا همه ی مردم آموزش های مقامات کلیسا را که می گفتند خورشید کره ی کاملی است و به دور زمین می چرخد قبول داشتند.به همین علت گالیله را که عقاید کفر آمیزی درباره ی مشاهدات خود منتشر کرده بود،محاکمه کردند اما او از ترس مجازات شدن منکر ادعاهای خود شد و بقیه ی عمر را در خانه اش به حالت توقیف شده گذراند.

گالیله در سال های آخر عمر نابینا شد که احتمالا علت آن نگاه کردن زیاد و مستقیم به خورشید بوده است.اکنون ما راه مشاهده ی ایمن تر خورشید را برای شما یافته ایم.در سفری که به درون خورشید می کنیم با ما همراه شوید. 

1-در هم پیچیده و فشرده:

ما سفر خود را از هسته ی مرکزی خورشید شروع می کنیم و شما؟مثلا به جای یک اتم هیدروژن،عنی کوچک ترین و ساده ترین نوع اتم موجود در جهان هستید.در این قسمت نصف جرم خورشید در حجم بسیار کوچکی فشرده شده است.پس باید فشار بسیار زیادی داشته باشد.آیا این فشار را حس می کنید؟فرض کنید شما ماهی داخل قوطی کنسرو هستید و زیر پای فیلی می مانید که مقدار زیادی آجر را هم با خود می برد.خیلی خوب،حالا احساس این فشار را میلیارد ها بار زیادتر کنید.

فشار و گرمای زیاد (15 میلیون درجه ی کلوین!)،شما و اتم های هیدروژن دیگر را به هم جوش می دهد تا اتم هلیوم درست شود.اما شما تنها نیستید.در هر ثانیه،صد ها میلیون تن اتم هیدروژن در آن جا به هم می چسبند و تبدیل به هلیوم می شوند.

2-از جا در آمدن:

از انجام واکنش های هسته ای،انرژی زیدی آزاد می شود.شما هم به صورت فوتون،یعنی بسته ی کوچک و پر سرعت دارای انرژيی خورشیدی در می آیید و از هلیوم جدا می شوید.در این موقع،با خارج شدن از هسته،به منطقه ای از خورشید می رسید که مقدار زیادی هیدروژن و هلیوم فشرده به هم دارد.در اینجا،مانند آن است که در دستگاه تشعشع کننده ای قرار گرفته اید که هرگز از حرکت نمی افتد.شما به مدت ده ها هزار-و بلکه میلیون ها-سال همچنان گاز هایی را به هر طرف می فرستید.

3-دیدن نور:

برخور های متعدد،مقدار انرژی شما را کم می کند،فوتون های قوی تر اشعه ی گاما پر انرژی خود را حفظ می کنند.اما شما با ضعیف شدن،مبدل به اشعه ی ایکس و سپس نور معمولی و قابل مشاهده می شوید.در پایان هم به قسمت خنک تر خورشید-که دو میلیون درجه ی کلوین گرما دارد-می رسید و وارد جریان های گازی چرخان می شوید.

4-سوار بر تندباد ها:

اکنون،همراه جریان های تند و متلاطم،به سطح خورشید می رسید که فقط 6400 درجه ی کلوین گرما دارد.از این به بعد،با عبور کردن از اتمسفر خورشیدی،داخل فضا می شوید و همراه تعداد بی شماری از ذره های پر انرژی دیگر،رو به هر طرف پراکنده می شوید.

5-فرود آرام:

هشت دقیقه بعد از ترک خورشید،وارد اتمسفر سیاره ی آبی رنگ و کوچکی می شوید.اتمسفر این سیاره،فوتون های پر انرژی مانند اشعه ی گاما و نور های فرابنفش را در خودش نگه می دارد.اما شما در این هنگام سرد شده اید و می توانید با گذشتن از اتمسفر روی چیز نرمی فرود بیایید و جذب آن شوید.اکنون،آن چیز نرم شروع به ذوب شدن می کند.

شما هم ببینید.

تلسکوپ گالیله ای،برای آن زمان بسیار پیشرفه بود،اما در مقایسه با تلسکوپ های امروزی بسیار ابتدایی و ساده به نظر می رسد.تلسکوپ هابل امروزه در فضا و بسیار بالاتر از سطح زمین قرار دارد.شما می توانید در اینترنت،به پایگاه hubble.nasa.gov رجوع کنیدو تصویر های باورنکردنی و بزرگی از ستاره ها و سیارات در آن جا ببینید. 

ابوسعید سجزی (سیستانی)،ریاضی دان و منجم بزرگ ایرانی،معتقد بود زمین به دور خورشید می گردد.او حتی بر این اساس،اسطرلابی را نیز ساخته بود.ابوریحان بیرونی،ضمن تحسین سجزی می گوید:«قرار داشتن خورشید در مرکز از نظر ریاضی اشکالی را ایجاد نمی کند و رد کردن فرضیه ی سجزی بسیار دشوار است.»

هم اکنون مجسمه ای از سجزی در دانشگاه زابل قرار دارد. 

می خواهم ابتدا درباره ی سطح ماه بنویسم.قسمت های تیره و روشن روی ماه را همه ی ما در هر شبی دیده ایم.واضح است.اما نقطه های کوچکی هم وجود دارند که در همه ی قسمت های سطح ماه پراکنده اند و قبل از خودم،کسی آن ها را ندیده است.

با مشاهده های زیادی که کرده ام،اطمینان دارم که سطح ماه کاملا صاف نیست و به طوری بیشتر دانشمندان قبلی گفته اند،ماه،یک کره ی کامل هم نیست.بلکه برعکس،مانند سطح زمین،پستی و بلندی های زیادی دارد.

در قسمت های تیره ی سطح ماه،نقطه های روشنی دیده می شوند که به تدریج،اندازه و مقدار و روشنی آن ها زیاد می شود و بعد از چند ساعت به قسمت های روشن صطح ماه متصل می شوند.

در سطح زمین هم قبل از طلوع آفتاب دشت ها را سایه دار می بینیم،اما بلندی های موجود در روی آن ها روشن ترند،زیرا آفتاب به آن ها می تابد.

آیا وقتی که خورشید در آسمان بالا آمد،دشت ها هم روشن نمی شوند و همه ی قسمت های روشن به هم متصل نمی شوند؟

اما متوجه شده ام که اندازه ی بلندی ها و پستی های سطح ماه،از آن چه که در روی زمین مشاهده می کنیم زیاد تر به نظر می آید.

مشتری تنها نیست

در روز هفتم ژانویه ی (17 دی) امسال،توانستم سیاره ی مشتری را خوب ببینم.در کنار آن،سه ستاره ی کوچک بسیار روشن را دیدم.آن سه ستاره،دقیقا روی یک خط قرار گرفته بودند و از سایر ستاره ها روشن تر به نظر می آمدند.در مشرق مشتری دو ستاره و در مغرب آن یک ستاره دیده می شد.

در ابتدا فکر می کردم آن ستاره ها حرکتی ندارند،اما در روی هشتم ژانویه (18 دی) منظره ی کاملا متفاوتی را در اطراف مشتری دیدم،یعنی هر سه ستاره در غرب مشتری بودند و نسبت به شب قبل نزدیک تر به هم مشاهده می شدند.من،کمی نگران شدم.آیا مشتری طبق آن چه که اخترشناس ها محاسبه کرده بودند،جابه جا نمی شد؟در شب دهم ژانویه (20 دی) فقط دو ستاره،آن هم در صرف شرقی مشتری مشاهده می شد.با خودم فکر کردم حتما ستاره ی سوم،پشت مشتری قرار گرفته است.

من می دانم که ای تغییر محل ها ار تباطی به مشتری ندارند و فقط به خود ستاره ها مربوط اند و این طور نتیجه گیری می کنم که سه ستاره در اطراف مشتری می گردند.مشاهدات بعدی من نشان دادند که آن ها چهار عدد هستند نه سه تا.

این بود از نوشته های گالیلئو گالیله در سال 1610 

آیا گالیله کم عقل شده بود؟؟

مهتاب شب زیبایی است.شما به آسمان و قرص کامل ماه نگاه می کنید.کره ی ماه کامل است؟نه خیر،اشتباه می کنید.این گفته ی گالیله در پادوا است.

استاد گالیله می گوید کره ی ماه کامل نیست.زیرا کوه ها و دره های زیادی را روی آن دیده است که از کوه ها و دره های زمین هم بزرگترند!

پس ماه باید فرق های زیادی با زمین داشته باشد.

اما صبر کنید،هنوز حرف های گالیله تمام نشده است!او می گوید چهار ستاره ی کوچک را دیده است که دور مشتری می گردند.مگر ستاره می تواند دور سیاره ی دیگری به جز زمین بگردد؟همه چیز باید دور ما بگردد.آیا گالیله درس های بطلمیوس را خوب یاد نگرفته است؟مقامات کلیسا و همه ی دانشمندانعقیده دارند که همه ی ستاره ها دور زمین می گردند.ما مهم هستیم و همه چیز دور ما می گردد.مگر نمی بینیم که خورشید و ستاره ها هر روز و شب دور ما می گردند؟!

اما گالیله می گوید من با وسیله ی جالبی که اختراع کرده ام گفته ی خودم را ثابت می کنم.

این وسیله که تلسکوپ نام دارد،می تواند اجسام بسیار دور را از هزار برابر هم بزرگتر کند.

اکنون می دانیم که سیاره ی زمین هم مثل سیارات دیگر است و بهتر از آن ها نیست. 

 اخترشناسی به نام نیکولاس کوپرنیک گفت که زمین و همه ی سیارات دیگر،به دور خورشید می گردند و زمین مرکز عالم نیست.«چی؟ما در مرکز عالم نیستیم؟»مردم عصبانی شدند ام کوپرنیک متوجه این عصبانیت ها نشد،زیرا قبل از انتشار عقایدش فوت کرده بود.

دانشمند دیگری به نام بطلمیوس تا حدی عقاید ارسطو را تصحیح کرد،اما هنوز قبول داشت که همه چیز دور زمین می چرخد.مردم خوشحال بودند،زیرا باز هم معلوم می شد زمین مرکز عالم است. 

ارسطو،فیلسوف و دانشمند قدیم یونان،در تمام عمر خود فکر کرد تا آخر به این نتیجه رسید که زمین مرکز همه ی دنیاست و همه ی اجسام موجود در آسمان در روی دایره هایی در دور زمین می چرخند.

مردم از این یافته ی ارسطو خوشحال شدند و گفتند:«عقیده ی خوبی است.معلوم است ما مهم هستیم که همه ی عالم به دورمان می چرخند.